دَرَق از شهرهای پارسی زبان استان خراسان شمالی است.
واژه درق به معنی «سخت‌ازهرچیز, قسمت سخت از هر چیزی (اسم) سپری که از پوست گاو یا گاومیش یا کرگدن سازند» و برخی بر این باورند که واژه درق تغییر شکل یافته دَرّه است و به خاطر جایگاه جغرافیایی شهر که در دَرّه واقع شده‌است بدان اطلاق شده است. نام درق در متون تاریخی دوره تیموری از جمله در جغرافیای حافظ ابرو به شکل دره آمده است. مطلع الشمس در دوره قاجار نیز از همین نام استفاده کرده است.
شهردرق در جنوب غربی استان خراسان شمالی جای دارد و از نظر تقسیمات سیاسی با توجه به انفصال شهرستان گرمه از جاجرم در سال مهرماه ۱۳۸۷، در بخش مرکزی شهرستان گرمه قرار دارد . این شهر دارای ۱۳ ابادی کشاورزی میباشد. این شهر در فاصله ۷ کیلومتری شهر گرمه قرار دارد و جاده ارتباطی موجود که ارتباط بین استان سمنان و خراسان شمالی و استان گلستان را برقرار میسازد از کناره شمالی آن گذر کرده‌است . شهر درق در ۳۶ درجه و ۵۸ دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۶ درجه و ۱۶ دقیقه طول شرقی و ارتفاع ۱۰۸۰ متری از سطح دریا جای گرفته‌است. این شهر در سال ۱۳۸۴ به عنوان شهر شناخته شد.
در ۱۷۰ کیلومتری جنوب غربی بجنورد مرکز خراسان شمالی قرار گرفته‌است. بین شهر درق و مرکز شهرستان ، شهرایور جای دارد.
در سال ۱۳۸۵، جمعیت شهر 6274 نفر بوده است.
این شهر در دوران جنگ ایران و عراق ۵۸ شهید و حدود دویست جانباز و ۴ آزاده و هشتصد رزمنده داشته‌است این شهر پس از گرمه مرکز شهرستان پر جمعیت ترین شهر در شهرستان گرمه میباشد
قومیت‌ها
این شهر از قبیله‌های مختلف به ترتیب حروف الفبا به نامهای: آخوندی ها، آقا قدرت‌ها، ارباباها{شامل فامیل های: آقا بابایی ،اربابی،اسکندری، ترشیزی ، خالدار ، کاظمی ، محمد زاده ، میرزایی}، کربلایی قربانی ها(شامل فامیلهای امانی ،رمضانی ،حسن زاده و قربانزاده )، حاج علی ها(امینی ها)، باقریها، کربلایی جعفریها، حسن زاده ها، کربلایی صادقیها، حاجیها{فخرانی ها}، قاسمیها، مقصودی ها، نجفی ها،نوروزی ها وسایر قبایل دیگر که اکثرآنها با قبایل نامبرده رابطه خویشاوندی دارند ساخته شده‌است،که بیشتر این قبیله‌ها از شهرستان کاشمر وابادیهای قدیم اطراف ان یعنی از قلعه دهی ، نارنج قلعه، چارجو، خواجه سنگ اور و … وجود داشته که اهالی انها به مرور به این مکان مهاجرت کرده و درق کنونی با این بافت جمعیتی را تشکیل داده اند.
اماکن عمومی
این شهر دارای ۴ مسجد می باشد که قدیمی ترین آن مسجد جامع و بزرگترین
آنها مسجد امام خمینی می باشد، دو مسجد دیگر این شهر یکی مسجد امیرالمؤمنین
واقع در شهرک شهید بهشتی و دیگری مسجد امام حسن مجتبی که در شهرک آزادگان
قرار دارد. اکثر مراسمات مذهبی و اجتماعی در مسجد جامع امام خمینی برگزار
می گردد. همچنین این شهر دارای یک حسینیه و یک مهدیه می باشد که بیشتر در
ایام ماه مبارک رمضان و ماه محرم فعال هستند. نیز چند مکان مخصوص زنان
ساخته شده است که عبارتند از: فاطمیه، زینبیه، معصومیه، بیت الزهراء و بیت
الرقیه. همچنین دارای یک سالن ورزشی جهت استفاده جوانان است و یک زمین
فوتبال خاکی در بیرون شهر جنب ترمینال کامیونداران در این شهر وجود دارد.
پیشه و کار
پیشه بیشترمردم کشاورزی و دامپروری و کامیونداری بوده. آب کشاورزی در گذشته از قناتها تامین می‌شده‌است و با خشکسالیهای درازمدت آب این قناتها خشک شده و با کمک دستگاههای دولتی حکومت جمهوری اسلامی جهت ادامه کار کشاورزان ۱۳ گلو چاه عمیق حفاری شده‌است. کارگاههای‌های درق در دو کارخانه سنگ شکن و شن و ماسه و یک کارخانه شیر و فراورده‌های آن محدود میشود و غیر از آنها کارگاههای کوچک زیادی همچون کارگاههای کالای چوبی، کالای فلزی و کالای ساختمانی دارد.در شهر درق کالاهای گوناگون کشاورزی و دامداری یافت میشود. سیب و میوه جات روستای کشاورزی مشاع رمضانی آوازه ویژه‌ای دارند و زمینهای قابل کشت غلات، پنبه، زیره، هندوانه، خربزه، انگور و غیره به فراوانی در زمینهای کشاورزی این شهر پرورش داده می‌شوند. دامداری از فعالیتهای دیگر روستاها و شهر درق است. کالای دستی درق، پارچه بافی، قالی و و کلاه کرکی بافی (کلاه گوشی) که به کلاه جاجرمی مشهور شده‌است میباشد. پارچه بافی بیشتر در بین پیر زنان گسترش داشته‌است.
آب و هوا
شهر درق به طور همه گیر با توجه به میزان بارندگی‌های سالانه وابسته
سرزمینهای خشک میباشد و آب و هوای سرد و خشک و نیمه بیابانی دارد. در این
منطقه رودخانه همیشگی دیده نمی‌شود و کشاورزی این سرزمین وابسته به آبیاری
با قنات و چاه‌های عمیق و نیمه عمیق است. بلندیهای جای گرفته در شمال شهر
که از شرق به غرب در کناره شمال شهر کشیده شده‌است در مواردی بیش از ۲۰۰۰
متر بلندی دارند . با وجود این بخش قابل ملاحظه‌ای از اقلیم این منطقه
کویری و استپی است.
پوشش گیاهی
به غیر از درختان ارس (سرو کوهی) که در کوههای (گدار گز) بطور پراکنده
می‌رویند، این جنگل‌ها که در بلندیهای جنوبی قرار دارند. پوشش گیاهی سرزمین
را نیز گیاهانی چون پیاز کوهی، درمنه، خارشتر، بارهنگ، اسپند، قارچ، کما،
قیچ، استاقدوس وگزنه و قسنی، کتیرا، گون و غیره پوشش می‌دهد . و در پیرامون
شهر درختانی چون طاق و گزو کاج کاشته شده‌است .
غذاهای بومی
کلوچه ( کُلچِه ) : که در اواسط اسفندماه جهت استفاده در عید نوروز توسط بانوان شهر درق تهیه میشودو در دو طعم معمولی و شیرین تهیه میشود .
قُطاب : که مخلوطی از ماش و زرشک و ادویه جات و … پخته شده که در قطعات خمیر پیچیده شده و سپس در تنور پخته شده و در ایام نوروز استفاده میشود .
فِطیر : که از مخلوط آرد و خمیر مایه و روغن و بعضا آغوز گوسفند و گاو خمیر تهیه شده و به صورت قطعات دایره ای شکل در آورده شده ودر تنور پخته شده و در مراسمات مذهبی مخصوصا تاسوعا و عاشورا و نذر درگذشتگان استفاده میشود .
سمنو درق : که از جوشاندن آب جوانه گندم و آرد گندم در دیگهای بزرگ مسی وتهیه شده و تهیه سمنو اداب و سنن خاص خودش را دارد و همراه ان اشعار و ابیات محلی و دعا و اذکار مربوط به آن سروده میگردد .برای سفره هفت سین نوروز در اواسط ماه اسفند تهیه میشود. لازم به ذکر است که سمنوی درق از نظر طعم و رنگ در کشور بی نظیر است.
جوش بَره :که از پیچاندن مخلفاتی همچو سبزی های محلی و و ادویه جات و …. در داخل قطعات مربعی شکل خمیر به ابعاد ۳ * ۳ توسط بانوان درقی و شهرستان گرمه تهیه میشود. که بعد از خشک کردن این قطعات خمیری در جای مناسب نگهداری شده و در طول سال با اضافه کردن این قطعات به آش و کشک در کنار برنج یا به عنوان غذای اصلی میل میشود.
سُمسُمه : که از جوشاندن آرد و زرد چوبه و …. توسط بانوان درقی تهیه میشود
قُروت ghuroot : یا کشک و بادمجان نیز از غذاهای لذیذ این شهر میباشد که
بیشتر دوغ گوسفندی را جوشانده تا غلیظ شود و سپس روی پارچه های نخی تمیز که
در گودالی قرار میدهند ریخته و توسط کاردک این خمیر کشک را در اندازه های
مورد نیاز برش داده تا خشک شود سپس این قطعات خشک شده کشک را که به ان قروت
میگویند در کیسه های مخصوص نگهداری کرده و در ایام سال به مقدار لازم از
این قطعات را برداشته و در ظرفهای سفالینه به نام تقار taghar با مقداری اب
مخلوط کرده تا خیس خورده و با توجه به اینکه ظرف تغار دارای برجستگیهایی
میباشد با دست قطعات را در تغار ساییده تا مقداری از کشک پودر شده و در اب
تغار حل گردد و سپس باقی‌مانده قروت نیمه خشک را که به ان نیم ماله میگویند
در کیسه های پارچه ای نگهداری میکنند که به ان کیسه خلته kheltah میگویند
تا دوباره از ان استفاده نمایند. مایع قروت را معمولاً به همرا پیاز داغ و
زرد چوبه و ادویه جات و … مخلوط کرده و مقداری حرارت میدهند تا داغ شود و
قبل از انکه بجوشد انرا از روی شعله برداشته و معمولاً به مقدار لازم از
این معجون را در تغار یا ظروف تک نفره ریخته و با توجه به سلیقه اشخاص داخل
قروت نان خشک یا نیمه خشک را ریخته که معمولاً به این کار ترید terid کردن
نان میگویند. و معمولاً به همراه پیاز و فلفل تازه یا خشک و سبزی میل
میشود و اغلب در کنار ان از بادمجان که به همراه گوجه و نمک و ادویه و پیاز
و … تفت داده شده است استفاده میشود که به ان کشک بادمجان گفته میشود و
بعضاً افراد مقداری شیرین بیان در قروت میریزند تا طعم و مزه ان متفاوت شده
و هضم ان راحتتر شود. و بهترین نوع قروت٬ قروت گوسفندیست که از روستای
نردین در ۴۵ کیلومتری غرب شهر درق تهیه میشود.
قِلیف چال : که همان برنج دمی را در ظرفهای مسی تهیه کرده با این تفاوت
که مقداری کره محلی ( مَسکه )و گوشت را در دیگچه ( قلیف ) به همراه برنج و و
آب و … ریخته و در آن رامحکم بسته و با هیزم آتش فراهم کرده و دیگچه یا
قلیف را در انباشته ای از ذغال قرار داده و اصطلاحا دیگچه ( قلیف ) را در
اتش ذغالی چال میکنند تا خوب غذا دم کشیده تا آماده مصرف شود
جشنواره سمنوی شهر درق
نخستین جشنواره سمنوی شهر درق در نوزدهم اسفندماه یکهزار و سیصد و نود و
دو شمسی با همکاری شورا و شهرداری شهر درق و سازمان میراث فرهنگی خراسان
شمالی و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی خراسان شمالی برگزار شد
. که خود کمک به حفظ اداب و سنن ایرانیان در مورد نوروز میباشد و این
تلنگری بزرگ برای مسولان است تا با برگزاری جشنواره های سنتی و باستانی
فرهنگ غنی ایرانیان را ماندگار نمایند.
صنایع دستی
صنایع دستی شهر درق میتوان کلاه کرکی یا کلاه گوشی اشاره کرد که بهترین
نوع ان از کرک بز استان کرمان تهیه و بافته میشود. که اغلب توسط سالمندان
در ایام بیکاری تهیه شده و به فروش میرسد. از این لحاظ به کلاه گوشی معروف
شده که لبه های پایین ان طوری بافته می شود که قسمت پیشانی نسبت به لبه های
پشتی کوتاه تر بوده و در ایام گرم این قسمت به بالا کشیده شده و در ایام
سرد این لبه به سمت پایین کشیده شده به نحویکه قسمت پیشانی به دلیل کوتاه
بودن توسط لبه های کلاه پوشانیده نمی‌شود ولی قسمت گوشها و پس سر به علت
بلند بودن لبه پایینی کلاه پوشانیده میشود.
حیات وحش
به علت وجود مراتع و جنگل‌ها، زیستگاه حیات وحش در قسمت‌های زیادی از
گسترده شده‌است. حیواناتی چون شغال، آهو، گرگ، گورکن، خرگوش، روباه، پلنگ،
کفتار و بزکوهی، کبک تیشو(خارپشت که شبیه جوجه تیغی بوده و جثه ان به
اندازه یک بز میباشد) گورخر کلپاسه(مارمولک) در نقاط مرتع و کوههای گدار گز
زندگی میکنند.
چشم اندازها و نشانهای گذشته
از چشم اندازهای درق میتوان از مسجد جامع امام خمینی، مسجد جامع، امامزاده فضل بن علی، امامزادگان ابراهیم و محمد، قلعه قدیمی دهی، نارنج قلعه، غارجوز اشکنک درق، غار کفترک درق، بند تاریخی مهار (معار)، آب انبارهای قدیمی راههای قدیمی(آب‌انبار درق، حوض‌انبار بینی دنباله، حوض‌انبار تخت حوض)، قلعه خداوردی، غار قواق درق، یادمان شهداو قطعه اصحاب الشهدا (ایثارگران و رزمندگان جنگ ایران و عراق درق و سردابه واقع در بوستان شهدا نام برد.
وجود محوطه‌های پهن و فراوان از دوره اسلامی از جمله ویرانه‌های بسته به چندین قلعه در اطراف شهر درق همچو محوطه خواجه سنگاور درق، نارنج قلعه درق و تپه تاریخی چارجو درق و تپه تاریخی بابا پیر درق و بسیاری نشانه‌های دیگر، در کنار گزارش‌های گذر نویسان و جغرافیدانان دوره اسلامی مبنی بر آبادانی این دوره نشان از رونق و شکوفایی این سرزمین در سراسر دوره اسلامی دارد.
